Iedereen die op een manege gelest heeft zal het wel herkennen, dat moment waarop de juf zegt dat het tijd is om uit te stappen. De teugels worden losgegooid en er is tijd om even gezellig met een stalgenootje te kletsen. Terwijl je zelf lekker onderuitgezakt gaat zitten, sjokt je paard met een uitgestrekte nek verder. Soms mag een vriendinnetje je paard uitstappen, als ze mazzel heeft. En daarna is voor jou de les afgelopen, voor het paard begint het riedeltje meestal weer van voor af aan, maar dat (voor nu) even terzijde.
Wat veel mensen vergeten is dat de cooling down net zo belangrijk en waardevol is als de warming up. Tijdens het werken stijgen niet alleen de hartslag, de ademhaling en de lichaamstemperatuur, maar ook het melkzuurgehalte in het bloed. Zou je abrupt stoppen na het rijden dan kunnen er onder andere spierklachten ontstaan omdat het melkzuurgehalte niet voldoende kan zakken. Pijn in je spieren na intensief sporten (en te weinig cooling down) kennen wij mensen allemaal wel! Tijdens een goede cooling down wordt het melkzuur afgevoerd, daalt de lichaamstemperatuur en komt het paard weer op adem.
‘Uitstappen’ zie ik als de hierboven omschreven, saaie rondjes met een losse teugel en zonder echt nog contact met je paard. Een echte cooling down begin je al veel eerder. Dit kan met zoveel verschillende oefeningen. Laat bijvoorbeeld je paard in een draf al met een lange teugel voorwaarts neerwaarts lopen. Zo kan hij de spieren in zijn rug lekker stretchen en al wat meer op adem komen. Om nog meer spieren te stretchen kun je in dezelfde voorwaarts neerwaartse houding ook zijgangen als schouderbinnenwaarts vragen. Sommige paarden vinden het ook heerlijk om na het harde werken in deze voorwaarts neerwaartse houding even een galopje te doen. Mijn merrie vindt het geweldig als ik de passagier speel en haar aan de voorkant volledig met rust laat. Ik bepaal wel het tempo, maar zij mag kiezen waar wij heen gaan. Probeer op zoek te gaan naar wat jouw paard fijn vindt, zie het als een ontspannen beloningsmoment nadat hij zijn best voor je heeft gedaan.
Wanneer je uiteindelijk overgaat naar de laatste rondjes in stap kun je ook dit interessanter maken door creatief te zijn. Laat bijvoorbeeld de teugels even helemaal los en kijk eens hoe het sturen met alleen je zit gaat, oefen in stap met een lange teugel je rechte lijnen, geef je paard een puzzel die hij wellicht ook kent uit het grondwerk, test of je hulp voor achterwaarts nog iets kleiner kan. Of stap af en loop samen door de rijbak, kroel even lekker, test je connectie samen of vraag vanaf de grond in stap nog wat lengtebuiging om nog meer te stretchen. Sommige paarden (en mensen) maak je ook erg gelukkig met een cooling down buiten (de rijbak), dat kan in het zadel of lekker er naast. Even ontspannen en samen van de omgeving genieten terwijl bij beiden de spieren tot rust komen.
Kortom de dagen van saai uitstappen zijn voorbij. Maak het nuttig en waardevol maar vooral ook interessant voor je paard!
Op zoek naar leuke ideeën voor het uitstappen? Boek een les!
** Vroeger heb ik mij wel eens afgevraagd hoe dat dan zit wanneer paarden onderling spelen en rondrennen. Zij zullen tenslotte niet zelf denken aan een correcte cooling down, hebben ze die dag daarna dan niet ook last van hun spieren? Het antwoord is (over het algemeen) nee. Dit heeft te maken met het fosfaatsysteem. Een lastig woord, maar wel eenvoudig uit te leggen. Zie het als een soort batterij die altijd volledig opgeladen is, dit zodat een dier of mens altijd vanuit het niets zijn energie om kan zetten in beweging. Meestal zijn dit inspanningen korter dan 30 seconden, het gaat om een maximale intensiteit van zeer korte duur. De batterij is meestal binnen enkele seconden al leeg, maar laadt zichzelf, afhankelijk van de conditie van het dier, vrij snel weer op. Tijdens het gebruik van dit systeem wordt er geen melkzuur geproduceerd, waardoor de spierpijn de volgende dag wegblijft.
